Repozytoria publikacji

Repozytorium publikacji – narzędzie informatyczne służące do (samo) publikowania, (samo) archiwizacji i udostępniania publikacji naukowych.

W przypadku deponowania publikacji w repozytorium przydatne może być rozróżnienie różnych wersji publikacji:

preprint (ang. Submitted Version) – wstępna wersja publikacji przed recenzją naukową i upowszechnieniem w oficjalnej wersji wydawcy;
postprint (inne nazwy: zaakceptowany manuskrypt autora, ang. Author Accepted Manuscript, w skrócie AAM, lub Accepted Version) – recenzowana naukowo ostateczna wersja publikacji przed upowszechnieniem w oficjalnej wersji wydawcy (bez szaty graficznej wydawnictwa);
ostateczna wersja wydawnicza (ang. Version of Record, w skrócie VoR, lub Published Version, jeszcze inaczej Published journal article, w skrócie PJA);

oraz korzystanie z baz polityk wydawniczych, czyli platform gromadzących informacje o zasadach dalszego udostępniania publikacji zgłoszonych do czasopism różnych wydawców:

Sherpa Romeo (niestety, polskich czasopism i wydawców jest tam wciąż niewiele),
Baza polityk wydawniczych polskich czasopism naukowych (platforma prowadzona przez zespół Biblioteki Politechniki Gdańskiej),

a także z pomocy interaktywnej strony internetowej stworzonej przez zespół Platformy Otwartej Nauki, która umożliwia łatwe uzyskanie podstawowej wiedzy o prawnych aspektach otwartego dostępu, przydatnej dla autorów, wydawców, jednostek naukowych oraz instytucji finansujących badania:

Pomocnik Prawny Platformy Otwartej Nauki

Więcej informacji na temat prawnych aspektów udostępniania różnych wersji publikacji można odnaleźć w zakładce Prawo autorskie i licencje.

W Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie funkcję instytucjonalnego repozytorium publikacji pełni Baza Wiedzy SGGW działająca na oprogramowaniu Omega-Psir (ΩΨ^R) stworzonym w 2011 r. w ramach zadania badawczego SYNAT (System Nauki i Techniki) w Instytucie Informatyki Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych pod kierunkiem prof. Henryka Rybińskiego.

Więcej informacji o oprogramowaniu Omega-Psir: Muraszkiewicz M., Szmidt J., Zaremba, K. (2014), SYNAT i ΩΨR – ku ekosystemowi wsparcia informacyjnego nauki i uczelni polskich, „ZIN – Zagadnienia Informacji Naukowej. Studia Informacyjne”, 52(2), 7-22, dostęp: http://ojs.sbp.pl/index.php/zin/article/view/547).

Baza Wiedzy SGGW została udostępniona w Internecie w 2019 r.

Baza Wiedzy SGGW jest zarejestrowana w OpenDOAR – międzynarodowej bazie indeksującej repozytoria – co jest jednym z wymogów NCN dotyczących repozytoriów publikacji.

Ogólnopolskie repozytorium publikacji naukowych

Repozytorium Otwartych Publikacji Naukowych OPEN – prowadzone w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, wcześniej funkcjonujące pod nazwą Repozytorium CeON. Repozytorium służy polskim naukowcom (szczególnie tym afiliującym do instytucji, które nie tworzą własnego repozytorium instytucjonalnego) do udostępniania w sposób otwarty artykułów, książek, materiałów konferencyjnych, rozpraw doktorskich i innych tekstów naukowych ze wszystkich dziedzin i dyscyplin.

Dziedzinowe repozytoria publikacji

arXiv (duże X w nazwie reprezentuje grecką literę χ (chi), nazwę należy więc czytać jak wyraz ‘archive’) – repozytorium przeznaczone dla różnych wersji publikacji, w tym przede wszystkim dla preprintów. Gromadzi artykuły z następujących dziedzin: fizyki (również fizyki z astronomią), matematyki, informatyki, statystyki, biologii (quantitative biology) i ekonomii. Repozytorium powstało w roku 1991 w Los Alamos National Laboratory (LANL). Obecnie funkcjonuje przy Uniwersytecie Cornella (ang. Cornell University) w Stanach Zjednoczonych.

Źródło: https://info.arxiv.org/about/index.html

bioRxiv (należy wymawiać jak wyraz ‘bio-archive’) – repozytorium przeznaczone dla preprintów z dziedziny biologii. BioRxiv ma z założenia uzupełniać repozytorium arXiv, które koncentruje się głównie na matematyce, fizyce i powiązanych dyscyplinach. Repozytorium powstało w roku 2013 i jest utrzymywane na serwerach Cold Spring Harbor Laboratory (CSHL) w Stanach Zjednoczonych.

Źródło: https://www.biorxiv.org/content/about-biorxiv

RePEc (Research Papers in Economics) – inicjatywa, której początki sięgają 1993 r. i powstania bazy NetEc, oparta na crowdsourcingu: a) tysiące osób i organizacji z wielu krajów dostarcza podstawowe dane, b) główny zespół współpracowników zarządza systemem, a c) organizacje sponsorujące zapewniają infrastrukturę. Strona internetowa RePEc nie umożliwia dostępu do przesyłanych materiałów, natomiast zdeponowaną literaturę ekonomiczną (np. preprinty) można przeglądać w dwóch serwisach RePEc – IDEAS i EconPapers.

Źródło: https://authors.repec.org//about