Otwarte zasoby edukacyjne

Otwarta edukacja to edukacja dostępna dla wszystkich, umożliwiająca uczenie się i nauczanie według własnych potrzeb i intuicji, oparta na zaufaniu, dzieleniu się i współpracy, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii i otwartych zasobów edukacyjnych.

Otwarte zasoby edukacyjne (OZE, ang. Open Educational Resources, OER) to materiały, które służą do nauczania i uczenia się, udostępnione na wolnych licencjach Creative Commons lub znajdujące się w domenie publicznej. Można je swobodnie wykorzystywać w swojej pracy, z prawem do ich kopiowania, rozpowszechniania i dalszego modyfikowania (zgodnie z oznaczeniami właściwej licencji Creative Commons).

Termin ‘otwarte zasoby edukacyjne’ po raz pierwszy został użyty w lipcu 2002 r. podczas Forum on the Impact of Open Courseware for Higher Education in Developing Countries – warsztatów UNESCO na temat otwartych programów edukacyjnych w państwach rozwijających się.

W styczniu 2008 r. została opublikowana Kapsztadzka Deklaracja Otwartej Edukacji, jeden z kluczowych dokumentów określających cele i metody pracy z otwartymi zasobami edukacyjnymi. Deklaracja powstała w ramach kooperacji kilkudziesięcioosobowej grupy pracowników organizacji pozarządowych, przedstawicieli instytucji naukowych i administracji państwowej, nauczycieli i autorów materiałów edukacyjnych z całego świata.

W listopadzie 2019 r. na 40. sesji Konferencja Generalna UNESCO przyjęła jednogłośnie zalecenia w sprawie otwartych zasobów edukacyjnych. Zalecenia te są jedynym istniejącym międzynarodowym instrumentem ustanawiającym standardy w tym zakresie.
W zaleceniach nakreślono pięć obszarów działania, a mianowicie:
1. rozwijanie umiejętności zainteresowanych stron do tworzenia, dostępu, ponownego wykorzystania, adaptacji i redystrybucji OZE;
2. opracowanie polityki wspierającej OZE;
3. zachęcanie do tworzenia OZE wysokiej jakości, sprzyjających włączeniu społecznemu i zapewniających równość;
4. wspieranie tworzenia modeli zrównoważonego rozwoju w zakresie OZE; oraz
5. promowanie i wzmacnianie międzynarodowej współpracy w zakresie OZE.

OZE można pobrać z przeznaczonych temu stron internetowych. Wszystkie linki oferują zasoby za darmo (choć część opcji może być dostępnych za opłatą). Przykłady:

Public Domain Pictures – strona ze zdjęciami udostępnianymi na zasadzie domeny publicznej

Pixabay – strona ze zdjęciami udostępnianymi na licencji zbliżonej do CC0

Open Textbook Library – bezpłatne książki i podręczniki akademickie dla studentów i nie tylko

OpenStax – podręczniki akademickie tworzone przez autorów na całym świecie

Wolne Lektury – projekt Fundacji Nowoczesna Polska; utwory zamieszczone na tej stronie internetowej można zgodnie z prawem bezpłatnie przeglądać, słuchać, pobierać na swój komputer, a także udostępniać innym i cytować

Więcej informacji: